Szklarnia przyjazna środowisku

Od lat 90. intensywnie wzrasta popularność upraw szklarniowych w naszym kraju. Wiąże się to nie tylko z powiększaniem areału, ale również z wykorzystywaniem coraz nowszych technologii, pozwalających na wysokowydajną produkcję. Aktualnie szacuje się powierzchnię polskich szklarni na około 1200 ha, dzięki czemu możliwe jest zaspokojenie stale rosnącego popytu ze strony supermarketów. Jednak zapewnienie optymalnych warunków do wegetacji nie zawsze jest obojętne środowisku. Czy istnieją sposoby, by zminimalizować ich wpływ na klimat?

---

Bliższe przyjrzenie się budowie i działaniu szklarni ukazuje kilka obszarów, w których możliwe byłoby zmniejszenie ich negatywnego oddziaływania na ekosystem. Możliwe są optymalizacje zarówno w zakresie optymalizacji ogrzewania, izolacji cieplnej, gospodarowania wodą, czy sterowaniem oświetleniem. Wykorzystując nowoczesne wyposażenie szklarni, można zmniejszyć pozostawiany ślad węglowy i uczynić z niej miejsce o wiele bardziej ekologiczne.

Sama szklana konstrukcja szklarni pozwala na jej odpowiednie nagrzanie przez większość dni w roku, nawet w niektórych miesiącach zimowych. Jednak największym wyzwaniem jest utrzymanie odpowiedniej temperatury nocami, kiedy nie można liczyć na promieniowanie podczerwone emitowane przez słońce. 

 

Ogrzewanie szklarni od wewnątrz, np. przy wykorzystaniu umieszczonych w niej grzejników elektrycznych jest niespecjalnie efektywne, z uwagi na braki w izolacji, powodujące, że emitowane ciepło bardzo szybko ucieka na zewnątrz. Mając na uwadze, że większość energii elektrycznej w naszym kraju wciąż produkowana jest ze spalania węgla, trudno mówić o rozwiązaniu przyjaznym dla środowiska.

 

Na szczęście możliwe jest bardziej efektywne utrzymywanie wewnątrz szklarni energii cieplnej zgromadzonej w ciągu dnia, dzięki czemu maleje zapotrzebowanie na ogrzewanie nocą. Z dużym powodzeniem udaje się w tym celu wykorzystywać folię bąbelkową, jako materiał z jednej strony umożliwiający swobodne przenikanie promieniowania podczerwonego w ciągu dnia, a z drugiej ucieczkę zgromadzonego ciepła nocą.

 

Nie tylko pozwala to zmniejszyć wpływ szklarni na środowisko, ale również pozytywnie wpływa na ponoszone koszty, związane z jej prowadzeniem.

 

Innym rozwiązaniem, z powodzeniem stosowanym do lepszego wykorzystania energii słonecznej są zasłony, aluminiowe lub polietylenowe. Otwieranie ich w ciągu dnia i zamykanie w nocy pozwala na swobodne nagrzewanie szklarni w ciągu dnia i zatrzymywanie ciepła nocą. Ich zastosowanie przynosi nawet do 30% oszczędności na energii używanej do ogrzewania. 

W związku z rosnącą dostępnością i spadającymi cenami panele fotowoltaiczne stają się coraz bardziej popularne w zabudowie mieszkalnej. Czy znajdują zastosowanie również w szklarnictwie? Jak najbardziej. Dzięki wyprodukowanej w ten sposób energii, magazynowanej następnie w akumulatorach można zasilić doświetlenie szklarni, jak i automatykę sterującą jej pracą.

 

Wykorzystanie technologii LED pozwala na zminimalizowanie zapotrzebowania energetycznego, dzięki czemu możliwe jest zaspokojenie go wyłącznie przy użyciu odnawialnych źródeł energii (przy dopasowaniu odpowiedniego rozmiaru instalacji).

Woda deszczówkowa nadaje się idealnie do nawadniania uprawianych roślin, w dodatku jest darmowa i w pełni ekologiczna (nie obciąża okolicznych ujęć wody). Nowoczesne systemy służące jej odzyskiwaniu i magazynowaniu pozwalają na wykorzystanie do 80% wody - co z pewnością znajdzie odzwierciedlenie w opłacanych rachunkach. Przy produkcji na większą skalę pozwala to na spore oszczędności. 

 

Systemy cieniowania szklarni - optymalne warunki niezależnie od pogody

 

Jedną z zalet systemów szklarniowych jest optymalne wykorzystanie energii cieplnej i słonecznej, dostępnej w ciągu dnia. Jednak w ciągu długich letnich dni panujące w ich wnętrzu warunki znacznie przekraczają optimum ekologiczne uprawianych roślin. Zamiast inwestować w systemy klimatyzujące, warto zainteresować się kurtynami przeciwsłonecznymi, które pozwalają dostosować panującą we wnętrzu temperaturę, ograniczając ilość przenikającego promieniowania grzewczego w godzinach największego nasłonecznienia. Nowością są kurtyny dyfuzyjne, dająca bardzo szerokie możliwości dostosowania mikroklimatu w jej wnętrzu.

 

Szklarnie, choć pozwalają na znacznie większe plony i uprawę roślin ciepłolubnych w naszym klimacie, nie są całkowicie obojętne środowisku. Dlatego warto starać się minimalizować ich wpływ, korzystając z nowoczesnych i coraz powszechniejszych technologii. Warto również dobierać używane środki, w tym przeznaczone do ich konserwacji i mycia tak, by stanowiły one, jak najmniejsze obciążenie dla naszego ekosystemu.

 

W ten sposób nawet prowadząc uprawy na szeroką skalę, zredukujemy ich negatywny klimat na naszą planetę i nierzadko również oszczędzimy znaczne sumy.